W świecie Elojów i Morloków

Herbert George Wells
"Wehikuł czasu"
Wyd. Amber
111 stron

Zwykle wyzwania czytelnicze nie są mi straszne. Tym razem było inaczej, bo do przeczytania miałam wybrać książkę z motywem science-fiction. Rzadko sięgam po fantastykę, a jeżeli już to zwykle jest to horror, ewentualnie jakieś bardzo polecane fantasy. Science-fiction omijam raczej szerokim łukiem, tkwiąc w przeświadczeniu, że zostanę zasypana gradem nudnych zagadnień z dziedziny matematyki, fizyki czy techniki. Skoro jednak postanowiłam wziąć udział w wyzwaniu, to słowa należało dotrzymać. Wybór lektury okazał się trudny, ale nie niemożliwy. Postawiłam na klasykę, czyli "Wehikuł czasu" autorstwa Herberta George'a Wellsa. Muszę jednak przyznać, że i niewielka objętość tej powieści nie była bez znaczenia.

Początek był trudny. Hasła typu "płaszczyzna matematyczna" czy "geometria czterowymiarowa" przypomniały mi czasy liceum, kiedy to podczas lekcji matematyki duchem odlatywałam daleko od świata wzorów i brył, a i ciałem nie zawsze byłam obecna. Z jeszcze większą radością uczestniczyłam w zajęciach fizyki czy chemii, więc sami rozumiecie, że przebywanie w towarzystwie Podróżnika objaśniającego znajomym zawiłości wymiarów przestrzeni nie sprawiało mi przyjemności. Na szczęście bohater od słów szybko przeszedł do czynów i już po chwili nudną przemowę zastąpiła pasjonująca przygoda.

Człowiek to takie stworzenie, które pozbawione skrzydeł zadzierało głowę do góry i marzyło o tym by latać. To taka istota, której Ziemia stała się naturalnym środowiskiem, ale ona wciąż chciała zgłębić tajemnice Kosmosu. To niezwykle ciekawski byt, który nieustannie bada swą przeszłość i w kółko myśli o przyszłości. Podróż w czasie to jedno z takich niespełnionych, ludzkich marzeń. Tak się jednak złożyło, że pewien człowiek dokonał niemożliwego...

Podróżnik w Czasie skonstruował wehikuł zdolny pomieścić człowieka. Lot testowy skończył się tym, że mężczyzna wylądował w roku 802 701, gdy Ziemię zamieszkiwały dwie ludzkie rasy: Elojowie i Morlokowie.

Z wyglądu Elojowie przypominali piękne porcelanowe figurki. "Ich kędzierzawe włosy kończyły się nagle nad uszami i karkiem; najmniejszego śladu zarostu nie było na twarzy, uszy zaś mieli prawdziwie maleńkie. Usta także małe, ciemnoczerwone, z wąskimi raczej wargami; małe podbródki kończyły się ostro. Oczy zaś mieli duże i łagodne".[1] Podróżnik ze zdumieniem stwierdził, że "cały czas spędzali ci ludzie na zabawie, na kąpaniu się w rzece, na półswawolnych romansach, na spożywaniu owoców i - spaniu."[2] Zdumienie wzbudzał fakt, że wśród ludu nie było starców, kalek czy ludzi chorych. Ponadto w oczy rzucał się brak fabryk czy warsztatów. Wyglądało na to, że człowiek tych czasów mógł się cieszyć niczym nieskrępowaną wolnością. Pozbawiony przymusu pracy i walki o przetrwanie skupiał się na własnych przyjemnościach.

Herbert George Wells
źr. filmweb.pl

Żyjący w ciemności Morlokowie przedstawiali mniej przyjemny dla oczu widok. "Nie wystawicie sobie, jak odrażająco i nieludzko wyglądali: blade twarze bez podbródków, wielkie, bez powiek, czerwonoszare oczy."[3] Dualizm ludzkości stał się niezwykle wyraźny. Podział na lepszych i gorszych jeszcze nigdy nie był tak ostry. Wynalazca szybko doszedł do wniosku, że to rasa Elojów rządzi planetą, spychając mniej doskonałych Morloków do podziemi. Jak bliski prawdy był Podróżnik w Czasie tkwiąc w swym przeświadczeniu o wyższości Elojów nad Morlokmi, miało okazać się niebawem.

Nad tą powieścią Wells pracował niemal siedem lat, ostateczną wersję publikując w 1895 roku. Autor podzielił się w niej swymi obawami co do przyszłości ludzkości, widząc w dążeniu do coraz większego postępu raczej zagrożenie niż powód do tryumfu. 

Historia Wellsa doczekała się wielu adaptacji teatralnych, filmowych a nawet radiowych. Motyw wehikułu czasu przewijał się też przez literaturę, a sama książka doczekała się kontynuacji autorstwa Stephena Baxtera. "Statki czasu" zostały opublikowane w setną rocznicę wydania pierwszej części. Wells jest uznawany za jednego z pionierów gatunku science-fiction. Niektóre z jego powieści doskonale znane są z wersji filmowych jak choćby "Wyspa doktora Moreau" czy "Wojna światów". Dla mnie powieść o podróży w czasie stanowi dowód na to, że w każdym gatunku literackim jesteśmy w stanie znaleźć coś dla siebie.

"Wehikuł czasu" każde zastanowić się nad tym, w którą stronę mogłaby potoczyć się ewolucja człowieka żyjącego w świecie wygodnym i bezpiecznym, nie wymagającym wysiłku i myślenia. W świecie, który ma być dla człowieka idealnym, lecz może okazać się pułapką.

---

[1] Herbert George Wells, "Wehikuł czasu", przeł. Feliks Wermiński, Wyd. ALFA, 1985, s. 27.

[2] Tamże, s. 44.

[3] Tamże, s. 57.